Onderwijs en opleidingen

Inleiding

Het UMCG is namens de RUG verantwoordelijk voor de uitvoering van de initiële academische programma’s in de medische wetenschappen en op dat gebied één van de grootste aanbieders in Nederland. Er zijn ruim 3800 ingeschreven studenten Geneeskunde, Tandheelkunde en Bewegingswetenschappen. Daarnaast is het UMCG penvoerder van een tweetal (research)masteropleidingen op het gebied van respectievelijk Life en Health Science, en participeert in belangrijke mate in Bachelor- en Masterprogramma’s in het domein van Biomedische Wetenschappen, Life Science & Technology aangeboden door de Faculty of Science & Engineering. De opleiding Geneeskunde is met een jaarlijkse instroom van ruim 410 eerstejaars studenten en 45 zij-instromers de grootste medische opleiding van Nederland.

In de jaren 2017 en 2018 zijn alle academische opleidingen in het UMCG met goed gevolg gevisiteerd. Het eindoordeel van de commissies over de opleidingen is ‘goed’ en ‘voldoende. De visitatierapporten worden door het College van Bestuur van de RUG gebruikt om accreditatie van de opleidingen voor een nieuwe periode van zes jaar (2019-2025) bij de NVAO (Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie) aan te vragen.

4.1 Kwaliteit

4.1.1 Certificering en accreditatie

Voor het realiseren van goed academisch onderwijs dient zowel de inhoud van het onderwijs als de organisatie ervan van hoge kwaliteit te zijn. De Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) toetst iedere zes jaar de inhoud van de opleidingen van de RUG en de aanwezigheid van een functionerend kwaliteitszorgsysteem. De opleidingen verzorgd door het UMCG zijn NVAO-geaccrediteerd. De accreditatie is vooral gericht op het borgen van de inhoud van het onderwijs. De organisatorische aspecten van het onderwijsproces bleken in 2015 minder stevig geborgd. De aansluiting bij de ISO-certificering (ISO 9001:2008) van het UMCG op de kerntaken zorg, onderwijs & opleidingen en onderzoek is daarom een zeer goede aanvulling. Nadat al eerder ISO-audits in het Onderwijsinstituut en bij de Bewegingswetenschappen hadden plaatsgevonden door de certificerende instantie DNV-GL, is de afgelopen periode ook het Centrum voor Tandheelkunde en Mondzorgkunde geaudit door DNV. Opnieuw was het resultaat positief. Hiermee is het domein academisch onderwijs van het UMCG volledig gecertificeerd volgens de ISO 9001-norm. Bij de vervolgopleidingen is ruim twee derde beoordeeld en is geen enkele categorie 2 bevinding vastgesteld. Een categorie 2 bevinding is het ontbreken van opvolging of beheersing van implementatie van het management systeem of andere eisen, waar dit geen invloed heeft op het functioneren van het systeem of op het voldoen aan de eisen van het product of dienstverlening. De aandacht voor kwaliteit in het denken en doen van medewerkers boekt resultaat; men is zichtbaar gericht op continu verbeteren van de organisatie.

Het afgelopen jaar hebben de visitaties van de Research Masters Medical Pharmaceutical Drug Innovation (MPDI), Clinical and Psychosocial Epidemiology (CPE) en de opleiding Tandheelkunde (bachelor en master)  door de NVAO plaats gevonden. Allen met succesvol resultaat. Voor de bachelor en master opleidingen Bewegingswetenschappen is een zelfstudie geschreven, deze is goedgekeurd door de UCO (Universitaire Commissie voor het Onderwijs). Het visitatiebezoek heeft begin 2019 plaatsgevonden en ook deze opleidingen lijken positief te worden beoordeeld.

De voorbereidingen voor de laatste ‘gestuurde steekproef’ van de ISO 9001 onderzoeksaudit van O&O zijn getroffen. Hiermee is de ISO-certificering van onderzoek en onderwijs in het UMCG afgerond. Tevens heeft een testaudit voor ISO 27.001 (informatiebeveiliging) plaats gevonden.

4.1.2 Prestatieafspraken met RUG/OCW

Bij de onderwijs prestatieafspraken tussen de RUG en het UMCG voldoet het UMCG ruimschoots aan alle parameters. Het gemiddelde bachelorrendement van de opleidingen Bewegingswetenschappen, Tandheelkunde en Geneeskunde ligt na vier jaar op 85,6% (Geneeskunde 93%, Tandheelkunde 79% en Bewegingswetenschappen 84%) en daarmee ruim boven de norm van 76,5%. De belangstelling onder studenten voor het volgen van een excellentietraject zoals het RUG Honours College, de Junior Scientific Masterclass (JSM), en het voortzetten hiervan in een MD/PhD traject, is groot. Het Junior Scientific Masterclass en het Honours-programma zijn gericht op bachelorstudenten Geneeskunde en Tandheelkunde die naast hun reguliere studie wetenschappelijk onderzoek willen doen. Ook organiseert de JSM het MD/PhD programma. Bij de start van het collegejaar 2017/2018 zijn 43 van de 72 aanvragen voor het MD/PhD traject gehonoreerd. Daarnaast zijn in 2018 10 JSM bachelor honours getuigschriften en 11 honours college getuigschriften uitgereikt.

4.1.3 Subsidies en prijzen

Het UMCG kreeg € 450.000,- subsidie van het subsidieprogramma Erasmus+ van de Europese Unie om een onderwijsprogramma (IMPACT genaamd) te ontwikkelen waarmee artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners beter leren communiceren met oudere patiënten met ‘lage gezondheidsvaardigheden’. Het programma wordt uitgevoerd door de afdeling Gezondheidswetenschappen samen met de faculteit der Letteren en het Centrum voor Informatietechnologie van de RUG. Ook partners uit Ierland, België, Italië, Slowakije en Duitsland zijn betrokken.

De UMCG Onderwijsprijs ging dit jaar naar anatoom Janniko Georgiadis voor de ontwikkeling van een online game voor anatomie-onderwijs. Docent obstetrie/gynaeciologie Marco Versluis werd Docent van het Jaar 2018 in het UMCG.

4.1.4 Rankings

RUG in top-100 belangrijkste rankings
De RUG behoort tot de mondiale top met een top 100-klassering in onder andere de ‘Shanghai’ ARWU ranking en de THE (Times Higher Education) World University Rankings. De RUG is in de ARWU 2018 beland op de 66ste positie. Dit is het vierde achtereenvolgende jaar waarin de RUG een sprong maakt in de ARWU, die wordt beschouwd als de meest betrouwbare kwaliteitsmeter van universiteiten wereldwijd. Naast de bijdrage van Ben Feringa als Nobelprijswinnaar hebben de onderwijs- en onderzoekinspanningen van het UMCG hier substantieel aan bijgedragen. De scores geven een goede impuls aan de gezamenlijke ambitie van de RUG en het UMCG om het internationale karakter van de academische gemeenschap in Groningen te versterken. Het is een stimulans voor aspirantstudenten en stafleden om naar Groningen te komen en draagt bij aan het versterken van de eigen positie in het internationale veld en om sneller, meer en intensievere samenwerkingsverbanden aan te gaan met diverse instanties in Europa op het gebied van onderzoek, onderwijs en kennisvalorisatie.

Jaarlijkse scores Elsevier en Keuzegids hoger onderwijs
In de recente Elsevier en in de Keuzegids Hoger Onderwijs, allebei gebaseerd op de NSE (Nationale Studenten Enquête) 2018, staan de bachelor- en masteropleidingen van Bewegingswetenschappen en de masteropleidingen van Tandheelkunde op de eerste plaats. De bachelor van Tandheelkunde en de master van Geneeskunde staan op nummer 2. Alhoewel de NSE-gegevens laten zien dat de Groningse studenten in algemene zin gemiddeld ook tevreden zijn over de bachelor Geneeskunde, met name over de kleinschaligheid en de studiefaciliteiten, geeft de analyse van de NSE-gegevens aanknopingspunten voor verbetering.

In de 2018 editie van de Keuzegids Masters zijn twee UMCG-masteropleidingen als Topopleiding beoordeeld, namelijk de research master Behavioral and Cognitive Neurosciences en de master Human Movement Sciences. De master Tandheelkunde en de researchmaster Clinical and Psychological Epidemiology scoorden wederom het beste in hun categorie. In de Keuzegids Masters worden 1200 opleidingen in Nederland per vakgebied beoordeeld. Het kwaliteitsoordeel is gebaseerd op studentenoordelen en het oordeel van keurmerkinstantie NVAO.

4.2 Ontwikkelingen

4.2.1 Strategische onderwijsagenda

Het College van Bestuur van de RUG heeft de onderwijs innovatiegelden, die in 2012 gekoppeld aan de prestatieafspraken voor een periode van 3 jaar beschikbaar waren gesteld, ook in 2018 en volgende jaren toegekend aan de faculteiten. De kernpunten van de onderwijsagenda zijn academische en motiverende leeromgeving (learning communities), internationalisering (Engelstalig onderwijs, instroom buitenlandse studenten), e-learning, Nederlandse taalvaardigheid voor buitenlandse geneeskunde studenten ten behoeve van de master, docentprofessionalisering, talentontwikkeling (Junior Scientific Masterclass, MD/PhD, Principal Educators), research driven onderwijs (sterke focus op wetenschappelijke vorming) en adequate voorbereiding op de arbeidsmarkt. Voor het collegejaar 2018/19 zijn hiervoor concrete projecten geformuleerd.

4.2.2 Internationalisering

Het UMCG heeft een sterke ambitie met betrekking tot de internationalisering in het onderwijs. Enerzijds door het aanbieden van een Engelstalige bacheloropleiding Geneeskunde waarin ieder jaar ruim 50 studenten met een niet-Nederlandse achtergrond actief zijn, anderzijds door de ervaringen op het gebied van curriculumontwikkeling te delen met partners in andere steden, onder andere Oldenburg. Language & Culture Policy, een project van de RUG, wordt sinds 2016 structureel in het UMCG geïmplementeerd. Het doel van dit project is inclusie in het onderwijs stimuleren; internationalisering betekent niet alleen dat docenten het Engels zeer goed beheersen, maar ook dat er aandacht moet zijn voor culturele diversiteit. Er wordt gestreefd naar gelijke condities voor Nederlandse en internationale studenten.

4.2.3 Geneeskunde

G2020
In 2017 heeft het eerste G2020 cohort de bachelorbul gekregen. Een belangrijk kenmerk van dit nieuwe curriculum is onderwijs in vier learning communities: Duurzame zorg, Global Health, Intramurale zorg en Molecular Medicine en de focus op de ontwikkeling van leiderschapskwaliteiten. Met name in de Masterfase wordt nauw samengewerkt met de geaffilieerde ziekenhuizen in de regio. Voor het concept van G2020 is zowel nationaal als internationaal veel belangstelling. Het UMCG en de RUG bewijzen met deze curriculumvernieuwing hun vooraanstaande positie in het geneeskundeonderwijs. De blauwdruk voor aanpassingen van de masteropleiding is eind 2017 vastgesteld en wordt gefaseerd vanaf 2018 ingevoerd. Een van de aanpassingen is de uitbreiding van de capaciteit in de coschappen ter voorkoming van oplopende wachttijd tussen bachelor en master, en de invoering van een blok Ouderengeneeskunde.

Healthy Ageing
In elk semester van G2020 wordt tijdens de ‘Medicine in Context’-weken stilgestaan bij maatschappelijke thema’s. In het kader van Healthy Ageing is lifestyle één van de thema’s.

ISCOMS
Ruim 700 biomedische studenten uit meer dan 60 verschillende landen kwamen in juni 2018 naar Groningen voor het 25e (driedaagse) International Student Congress of (bio)Medical Sciences (ISCOMS). Dit jaar, een jubileum editie, duurde het congres een dag langer. ISCOMS is een van de meest vooraanstaande en grootste biomedische studentencongressen waar studenten uit de hele wereld hun onderzoek presenteren.

4.2.4 Bewegingswetenschappen

Het project Academic Workplace biedt een gezamenlijke leeromgeving in het Skills Lab van Bewegingswetenschappen voor enerzijds docenten (onderzoekers), promovendi en studenten en anderzijds professionals uit de werkvelden van Bewegingswetenschappen. De instellingen en bedrijven die op dit moment al meedoen, geven aan behoefte te hebben aan het op structurele basis betrekken van studenten bij het meten en evalueren van bewegingsinterventies (behandeling, training), bij productontwikkeling van meetapparatuur en trainings- en revalidatietechnologie, en bij disseminatie/instructie van gebruikers van deze technologie. Een belangrijk neveneffect is dat dit studenten goede mogelijkheden biedt om meer inzicht te krijgen in het werkveld en de rollen die bewegingswetenschappers daarin kunnen spelen.

4.2.5 Research- en Topmasters

De International Master in Innovative Medicine (IMIM), een samenwerking met de universiteiten van Heidelberg en Uppsala verloopt voorspoedig. Het aantal studenten in de research master MPDI (Medical and Pharmaceutical Drug Innovation) heeft nog niet de gewenste groei laten zien. Het is de wens van het UMCG en de RUG om dit aantal te laten stijgen. Hiertoe zijn de inspanningen voor werving en recrutering van studenten versterkt.

Zowel de master opleiding Medical Pharmaceutical Drug Innovation als de Clinical Psycholosocial Epidemiology zijn het afgelopen jaar gevisiteerd met als doel de accreditatie bij het Nederlands Vlaams Accreditatie Orgaan te verlengen. Voor beide opleidingen is dit proces succesvol verlopen.

4.2.6 Medisch specialistische vervolgopleidingen

De vervolgopleidingen (medisch en tandheelkundige specialistenopleidingen, opleiding tot huisarts, ziekenhuisarts en een drietal klinischtechnische vervolgopleidingen) worden verzorgd door opleiders in het UMCG, al dan niet in samenwerking met opleiders in de regio. Zij doen dit binnen het samenwerkingsverband van de onderwijs- en opleidingsregio Noord- en Oost-Nederland (OOR NO). Ook in 2018 is de door het ministerie van VWS toegewezen instroom van AIOS in de medische of tandheelkundige vervolgopleiding in de OOR NO gerealiseerd (totaal 160 instroomplaatsen, exclusief GGZ-instellingen). Op advies van het Capaciteitsorgaan heeft het ministerie van VWS in 2016 besloten de instroom van AIOS te verminderen. In totaal betreft het een vermindering van landelijk circa 200 instroomplaatsen voor 2017 en 2018. Het totaal aantal AIOS dat in 2018 hun opleiding in het UMCG volgde bedroeg zo’n 660 personen (434 fte).

Naast de verschillende opleidingsvisitaties van de vervolgopleidingen maakt het UMCG zich op voor een beoordeling van de hele instelling op het gebied van vervolgopleidingen in 2019. De voorbereidingen hiervoor zijn in volle gang.